Kva seier forskrifta?

Kven skal følge reglane?

Det er fleire faktorar som avgjer kven som skal følgje reglane og kva ikt-løysingar krava gjeld for. Både private og offentlege verksemder, lag og organisasjonar skal følgje regelverket. For at reglane skal gjelde, må verksemda ha ein nettstad, applikasjon eller automat (ei ikt-løysing) som er

• retta mot innbyggjarar eller kundar (brukarar) i Norge
• ein viktig kanal for å informere eller tilby tenester - hovudløysing
• knytt til verksemdas alminnelege funksjon

Dersom du svarer ja på desse punkta, gjeld reglane for verksemda.

Reglane gjeld uansett kor mange tilsette verksemda har, kva omsetnad eller organisasjonsform den har. Øvste leiar har ansvaret for at verksemda følgjer reglane om universell utforming av ikt.

Under forklarer vi nærare kva typar ikt-løysingar som er omfatta, kva som er meint med omgrepa brukarar, hovudløysing, alminneleg funksjon, bruk av tredjeparts ikt-løysingar og korleis verksemder kan gjere unntak eller søke om dispensasjon og om innhaldet i unntaka i regelverket.

Sjå også:

• Løysingsforslag og eksempel for nettsider og appar.
• Forskrift om universell utforming av ikt-løysingar (Lovdata, ekstern side).
• Likestillings- og diskrimineringslova (Lovdata, ekstern side).

I ikt-forskrifta er automat definert slik:

Automatar skal som eit minimum utformast i med følgjande ti standardar, som du finn under krav til automatar.

Nettløysingar

Tre kriterium må vere oppfylt for at ikt-løysinga er ei nettløysing etter ikt-forskrifta:

• Formidling av informasjon eller teneste som er tilgjengeleg i nettlesar eller tilsvarande.
• Tilgjengeleg via ein URI (Uniform Resource Identifier).
• Brukar http-protokollen (Hypertext Transfer Protocol) eller tilsvarande for å gjere innhald tilgjengeleg.

Delt regelverk for nettløysingar

Ikt-forskrifta er ei sektorovergripande forskrift. Det vil seie at ho i utgangspunktet regulerer alle verksemder, uavhengig av om dei er offentlege eller private.

Med innføringa av EUs webdirektiv (WAD) kom det nye krav til applikasjonar og nettstadar som berre gjeld offentleg sektor. Dette gjer at det gjeld ulike krav for offentleg og privat sektor.

Privat sektor

Private verksemders nettløysingar skal minimum utformast i samsvar med 35 suksesskriterium i WCAG 2.0, eller tilsvarande. Dette er suksesskriteria på nivå A og AA, med unntak av suksesskriteria 1.2.3, 1.2.4 og 1.2.5.

Offentleg sektor

Offentlege verksemders nettløysingar skal utformast på ein måte som gjer at innhaldet er mogleg å oppfatte, mogleg å betene, er forståeleg og robust. Viss nettløysinga er utforma i samsvar med krava i EN 301 549 v3.2.1, er desse krava oppfylte

EN 301 549 v3.2.1 er ein europeisk standard som tek inn i seg WCAG 2.1. Som utgangspunkt vil derfor ei nettløysing i offentleg sektor oppfylle krava viss ho er utforma i samsvar med dei aktuelle krava i WCAG 2.1.

WCAG 2.1 byggjer på WCAG 2.0, noko som gjer at dei tekniske krava som gjeld for privat sektor også gjer seg gjeldande for offentleg sektor, men i tillegg kjem det ytterlegare 12 suksesskriterium som berre gjeld for offentleg sektor.

I tillegg til dei tekniske krava, må offentlege verksemder publisere ei tilgjengelegheitserklæring på alle sine appar og nettstader.

Endringane som medfører tilleggskrav for offentleg sektor, dvs. dei 12 nye suksesskriteria og kravet om tilgjengelegheitserklæring, er gitt ei innføringstid på 1 år. Dette inneberer at løysingane må vere i samsvar med dei nye krava frå 1. februar 2023.

Kvar går grensa mellom privat og offentleg verksemd?

Omgrepet offentleg verksemd skal forståast likt som i regelverket om offentlege anskaffingar. Verkeområdet står i forskrift om offentlege anskaffingar (FOA) § 1-2. Du kan lese meir om Verksemder i offentleg sektor på denne sida.

Internett er ein viktig digital samfunnsarena, og det er berre i heilt spesielle tilfelle at vi kan kome til at nettstaden til ei verksemd ikkje er ei hovudløysing mot publikum og kundar. Det same gjeld for ulike automatar som publikum og kundar brukar til å betala for varer, kjøpa billettar eller liknande.

Ei verksemd kan ha fleire hovudløysingar som alle må vere universelt utforma. Ein bank kan til dømes ha desse hovudløysingane:

• Nettstad.
• Minibankar.
• Betalingsterminalar.
• Appar.
• Fysisk lokale.

Døme på løysingar som ikkje er hovudløysingar kan til dømes vere ein nettstad som er til pilotering (beta) eller ein gamal app som er erstatta, men framleis er tilgjengeleg i ein overgangsperiode.

Verksemder med fysisk lokale

Mange verksemder har både ein nettstad, gjerne med nettbutikk, og eit eller fleire fysiske lokale, der verksemda tilbyr informasjon og tenester til allmenta.

Vanlegvis er både det fysiske lokalet og nettstaden hovudløysingar for verksemda. Det betyr at også nettstaden skal vere universelt utforma. Det er likevel ikkje eit krav om nettbutikk for at nettstaden skal vere ei hovudløysing.

Alminneleg funksjon

Vurderinga av om løysinga byggjer opp under verksemdas «alminnelige funksjoner» må skje konkret sett opp mot verksemdas føremål.

Eit hotell sin alminnelege funksjon er eksempelvis å tilby overnatting mot betaling. Nettstaden med informasjon om hotellet og rombestilling er då ei hovudløysing. Tilsvarande gjeld hotellet si side på Facebook, fordi sida er ein kanal hotellet brukar for å nå ut med informasjon og tenester til kundane.

Har det same hotellet eit bedriftsidrettslag i fotball vil ikkje lagets nettstad vere omfatta av regelverket, då fotball på bedriftsnivå ikkje kan seiast å vere ein vanleg funksjon for eit hotell.

Bruk av tredjeparts ikt-løysingar